Στον κυνηγετικό χώρο υπάρχουν πολλά ψεύτικα λόγια, δύο όμως φράσεις παίρνουν τα πρωτεία:
Η πρώτη: “Εχω βάλει ασφάλεια, είμαστε ΟΚ.” Οι λόγοι γιατί είναι λόγια ψεύτικα προφανείς.
Και δεύτερη και πιο μεγάλη ψευτιά: “βγάζει καλές τουφεκιές”, πιο μεγάλη επειδή δεν έχει πάντα το άλλοθι της άγνοιας ή της βλακείας και ενίοτε λέγεται για αποκόμιση κέρδους.
Αυτή την εβδομάδα πήρα τρεις ερωτήσεις σχετικά με όπλα που “βγάζουν καλές τουφεκιές”. Ας το δούμε ξανά το θέμα λοιπόν.
Για να γίνει κατανοητή η ανακρίβεια της φράσης να πούμε για μια ακόμη φορά ότι όταν δοκιμάζουμε την βλητική απόδοση ενός όπλου, λείου ή ραβδωτού, το κάνουμε αφαιρώντας τον ανθρώπινο παράγοντα διότι το ζητούμενο είναι η απόδοση του όπλου και όχι του σκοπευτή.
Το όπλο λοιπόν ρίχνει από σταθερή θέση, ώστε να μην υπάρχει επίδραση ανθρώπινου κρατήματος, σε προκαθορισμένη απόσταση με τα ίδια πυρομαχικά για όλες τις βολές και κάτω από τις ίδιες συνθήκες.
Αυτή είναι μια κακή συγκέντρωση βολών ραβδωτού, η καλή συγκέντρωση θέλει τα κτυπήματα να είναι όσο το δυνατόν πιο μαζεμένα, με την ιδανική συγκέντρωση να έχει όλες τις βολές σε μια τρύπα.
Οταν το παραπάνω γίνει με ένα ραβδωτό όπλο ή με λειόκαννο και μονόβολα, αρκεί μια ματιά στο στόχο για να αποφανθεί κανείς αν το αποτέλεσμα του συνδυασμού όπλου και πυρομαχικού είναι καλό ή κακό. Ενας στόχος με ακανόνιστες, σκόρπιες βολές δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τον συνδυασμό όπλου-πυρομαχικών. Αν οι βολές είναι μαζεμένες σε ένα τσαμπί (άσχετα με το αν είναι “κέντρο” ή όχι) δείχνουν έναν αποδοτικό συνδυασμό. Η απόσταση βολής δεν είναι κρίσιμο κριτήριο στην εκτίμηση βολής του ραβδωτού.
Πάμε τώρα στη βολή λειόκαννου στον πίνακα. Δεν ξέρω αν υπάρχει κανένας “ειδήμος” που μπορεί να δει μια τουφεκιά στον πίνακα ή στο χαρτί και να την κρίνει ποιοτικά χωρίς να ξέρει τσοκάρισμα, γόμωση (βάρος και μέγεθος σκαγίων), απόσταση βολής. Η καλή συγκέντρωση και κατανομή με μισό τσοκ στα 30 μέτρα μπορεί να φαίνεται σαν φουλ τσοκ στα 40 μέτρα. Η ποιοτική εκtίμηση δεν είναι δυνατή με μια ματιά.
Ωστόσο υπάρχουν αυτοί που επιμένουν στην άποψη ότι το τάδε τουφέκι, ή οι κάννες του τάδε κατασκευαστή “βγάζουν καλές τουφεκιλες”. Αν ζοριστούν να δώσουν κριτήριο για το τι θεωρείται καλή τουφεκιά στο λειόκαννο τότε αναφέρουν την ομαλή κατανομή των σκαγίων στον πίνακα. Υπάρχουν μάλιστα και ειδικά χαρτια με κύκλους χωρισμένους σε τομείς και η θεωρία λέει ότι η καλή τουφεκιά βάζει τον ίδιο αριθμό σκαγίων σε κάθε τομέα του στόχου σε κάθε βολή.
Προτυπωμένο χαρτί για τουφεκιά με λειόκαννο, το ζητουμενο είναι το κάθε πεδίο να έχει συγκεκριμένο ποσοστό σκαγίων.
Ελά! Δηλαδή υπάρχει συνδυασμός λειόκαννης κάννης και φυσιγγίου που μπορεί να βάζει τον ίδιο αριθμό σκαγίων σε κάθε 164μόριο του στόχου της φωτογραφίας με κάθε βολή? Μπορούμε να δούμε ένα τουλάχιστον πείραμα τέτοιας θαυμάσιας και επαναλήψιμης κατανομής; Ποιος το κάνει, που, με τι όπλο και φυσίγγι;
Τίθεται το ερώτημα πιεστικά διότι στον πίνακα με τα αποτελέσματα βολών που ακολουθεί βλέπουμε ότι δεν υπάρχει τεράστια ομαλότητα. Δείτε τον πίνακα:
ΔΕΞΙΑ ΚΑΝΝΗ
163
143
160
164
140
159
ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΑΝΝΗ
179
230
211
171
159
168
Ε και! Γιατί είναι σημαντικός ο πίνακας;
Είναι σημαντικό επειδή αυτά είναι αποτελέσματα καταγραμμένα από ρύθμιση κάννης από την κραταιά Holland and Holland στην χρυσή εποχή της οπλοκατασκευής, το 1893, και έγινε από ειδικό ρυθμιστή καννών (barrel regulator). Η γόμωση ήταν 40 κόκκοι πυρίτιδας και μια ουγγιά (28,5 γραμμάρια) σκάγια και προφανώς τα φυσίγγια ήταν καλής ποιότητας.
Αναπαραγωγή από το βιβλίο παραγγελιών της Holland and Holland με σεμειώσεις των βολών από τον ρυθμιστή καννών.
Η ένδειξη (σφραγισμένη σε ένα όπλο) Shot and Regulated by Holland and Holland θεωρείται μέχρι σήμερα μεγάλο ατού. Οπλα που την έχουν στη ρίγα κρίνονται ιδιαίτερα πολύτιμα. Θεωρούνται όπλα που “βγάζουν καλές τουφεκιές”. Η παραπάνω δοκιμή δείχνει τι θεωρείται καλό αποτέλεσμα για ένα όπλο ύψιστων προδιαγραφών, ένα Holland!
Από 159 έως 230 σκάγια η αριστερή κάννη, από 142 έως 163 η δεξιά. Δεν είναι ότι πιο σταθερό σε ότι αφορά αριθμό σκαγίων και το αποτέλεσμα της διαφοράς σίγουρα αποτυπώνεται και στο στόχο. Και είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς πως μια τέτοια διαφορά αριθμού σκαγίων θα συνεχίσει να τυπώνει τους επιθυμητούς αριθμούς κτυπημάτων σε όλους τους τομείς που έχουν οι προτυπωμένοι έτοιμοι στόχοι.
Πάντως είμαι ανοικτός στην περίπτωση να εμφανιστεί κάποιος συνδυασμός κάννης-φυσιγγίου που θα μπορεί με προβλέψιμη επαναληψιμότητα να βάζει τον απαιτούμενο αριθμό σκαγίων σε όλους τους τομείς του στόχου σε μια σειρά βολών.
Μέχρι να εμφανιστεί αυτός ο φοβερός συνδυασμός προτιμώ την αποδεδειγμένη θέση ότι οι βολές του λειόκαννου όταν ρίχνει σκάγια υπακούν στο νόμο της ομαλής κατανομής. Αυτό το έχει αποδείξει ο Δρ Jones σε μια σειρά 2500 καταγεγραμμένων βολών. Από αυτές τις δοκιμές του επαγγελματία ερευνητή Δρα Jones εξάγουμε ένα γενικής χρηστικότητας συμπέρασμα:
ότι η βολή του κυνηγετικού όπλου συγκεντρώνει χοντρικά τα δύο τρίτα των σκαγίων στο κεντρικό τρίτο του συνολικού ανοίγματος της τουφεκιάς. Και αυτό παρατηρείται σε κάθε τσοκ και σε κάθε απόσταση. Επόμενο αυτής της διαπίστωσής είναι ότι η καλύτερη τουφεκιά είναι η σωστή σκόπευση και basta!