Συχνή διαφημιστική φράση σε διαφημίσεις “μεγάλων” όπλων είναι ότι τα σημερινά τους προϊόντα είναι πανομοιότυπα εκείνων που οι εταιρείες κατασκεύαζαν πριν 100 χρόνια.
Αφενός η φράση είναι παραπλανητική, από την άλλη είναι και μια παραδοξότητα αν την δούμε ιστορικά.
Η παραπλάνηση πηγάζει στην χρήση υπερσύγχρονων μηχανημάτων στην παραγωγή των αντίτυπων παλιών προτύπων. Ναι, τα σημερινο Χ “μεγάλο¨ όπλο έχει μηχανισμό όμοιο με εκείνον του 1890 αλλά…. αντί για χέρια έχουν δουλέψει υπερσύγχρονες μηχανές CNC, μηχανές ηλεκτροδιάβρωσης για τις τυφλές τετράγωνες τρύπες στη βάση, μηχανές κοπής με ηλκετροδιαβρωτικά νήματα για την κατασκευή ελατηρίων, μηχανήματα ξεχοντρίσματος κοντακιών, και συχνά μηχανές λέηζερ για την αρχική κοπή σκαλίσματος, με ένα τελικό ρετούς στο χέρι.
Ποιοι από τους μεγάλους κατασκευαστές χρησιμοποιοόυν τέτοια μέσα; Να το θέσουμε αλλιώς, όσοι δεν τα χρησιμοποίησαν δεν επιβίωσαν. Αυτό αρκεί.
Είναι εξίσου καλά τα σημερινά μεγάλα όπλα με τα προϊόντα της χρυσής εποχής, του 1880 και 1920; Οχι, είναι καλύτερα και αυτό το έγραψε με σαφήνεια ο Μπρους Οουεν πρώτην διευθυντής παραγωγής της Purdey σε άρθρο του στο αμερικανικό περιοδικό Shooting Sportsman πριν 15 χρόνια. Τα σύγχρονα μηχανήμα εκτός του ότι προσφέρουν ασύγκριτα μεγαλύτερη ακρίβεια διαστάσεων, επιβάλλουν την χρήση πιστοποιημένων ποιοτικών ατσαλιών. Τέτοια ατσάλια δεν υπήρχαν το 1880 ή το 1910.
Ωστόσο, οι κατασκευαστές αποφεύγουν να δηλώσουν την πραγματικότητα φοβουμενοι ίσως την αναπόφευκτη ερώτηση: αν τα σύγχρονα μηχανήματα εκτόπισαν τα χέρια, και προσφέρουν τεράστια οιονομία χρόνου και χρήματος, προς τι οι δυσθεώρατες τιμές πώλησης;
Ιστορικά ξεχνουμε ότι τα “μεγάλα” όπλα ήταν προϊόντα μιας εποχής που διήρκησε από το 1865 έως το 1900. Μια εποχή που χαρακτηρίζεται από έντονο, σχεδόν φρενήρη, ρυθμό εφευρέσεων που αφορούν τα όπλα. Να σημειώσουμε μερικές, πολύ λίγες, ευρεσιτεχνίες που σηματοδοτούν τη μετάβαση από το εμπροσθογεμές στο οπισθογεμές όπλο:
1865 το κετροφλεγές φυσίγγιο
1865 αυτόματη ανάσυρση σφύρας
1875 δίκαννο Ανσον-Ντήλυ
1875 μηχανισμός εξολκέων Southgate
1880 μηχανισμός Beesley
1883 μηχανισμός Dickson
1885 μηχανισμός Ideal
1890 μηχανισμός Holland
1893 καραμπίνα επαναληπτική Winchester 1893
1897 Winchester 1897
1900 Browning Auto 5
Ideal, ένα μεγάλο όπλο που ακόμα και σήμερα φαίνεται μοντέρνο λόγω του απλού και έξυπνου μηχανισμού του, εμφανίστηκε το 1883!
Αυτές είναι μερικές μόνο ευρεσιτεχνίες της εποχής 1865-1900. Ειναι προφανές ότι οι τρεις δεκαετίες, δηλαδή μια περίοδος μικρότερη απο μια κυνηγετική σταδιοδρομία, ήταν εποχή έντονης εξέλιξης του κυνηγετικού όπλου.
Frederic Beesley, ο εφευρέτης του μηχανισμού Purdey, πούλησε την πατέντα του το 1880 στον James Purdey.
Αυτό λέει κάτι για τους μεγάλους κατασκευαστές. Ηταν άνθρωποι τεχνικά προοδευτικοί με όλη της σημασία της λέξης “προοδευτικός”. Ηταν έτοιμοι να ρισκάρουν χρήμα και φήμη για να εξελίξουν κάτι νέο. Σε μια γενιά μέσα πήγαν το κυνηγετικό όπλο από το σχετικά πρωτόγονο εμπροσθογεμές στο πρακτικότατο και άπειρα πιο ασφαλές οπισθογεμές. Οπως σήμερα, έτσι και τότε υπήρχαν οι κολλημένοι στο παλιό, οι επιμένοντες που συνέχισαν να κυνηγουν με εμπροσθογεμή την εποχή του σπαστού δίκαννου με αυτομάτους εξολκείς.
Ο κατασκευαστής Robert Churchill, ο τελευταίος ίσως των μεγαλων κατασκευαστών, εφευρέτης του κοντόκαννου δίκαννου με την γνωστή ρίγα Churchill.
Οι περισσότεροι κατασκευαστές έστησαν μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Οι απόγονοι τους, κατά κανόνα στερούμενοι της εφευρετικότητας των ιδρυτών, επέλεξαν να επαναπαυθούν στις δάφνες των προγόνων και συνεπικουρούμενοι από γκουρού του μάρκετινγκ να εκμεταλλεύονται το πολυπόθητο brand name. Από φουλάρια μέχρι ανοικτήρια μπουκαλιών με το όνομα του διάσημου ιδρυτή βρίσκονται πλέον στα λουσάτα καταστήματα των “μεγάλων” κατασκευαστών, όλα με ανάλογα ψηλή τιμή.
Ομως, όσο και αν ψάξετε, δεν βα θρείτε διπλώματα ευρεσιτεχνικών κατοχυρωμένα από τους απογόνους των μεγάλων κατασκευαστών. Ουτε θα βρείτε απατεντάριστες βελτιώσεις στα όπλα τους. Προφανώς σκέφτηκαν ότι αφού πουλάνε στην μορφή που είχαν το 1890 δεν χρειάζεται καμία αλλαγή. Εδώ ισχύει η παλιά αγγλικά ρήση, αν δεν είναι σπασμένο μην το φτιάχνεις.
Αναρωτιέται ο αντικειμενικός μελετητής των κυνηγετικών όπλων: τι θα απέδιδαν οι ιδρυτές και εφευρέτες της εποχής 1865-1900 αν είχαν πρόσβαση στις σύγχρονες τεχνολογίες! Φανταστείτε το γόνιμο μυαλό και την μηχανική ευφυϊα ενός Beesley, ενός Jeffrey, ενός Dickson να κάθεται σε ένα σχεδιαστικό σύστημα CAD συνδεδεμένο με τρισδιάστατο εκτυπωτή!
Πιθανότατα οι μεγάλοι εφευρέτες θα εκμεταλλεύονταν στο έπακρο τις δημιουργικές και όχι μόνο τις εμπορικές ευκαιρίες που δίνουν τα σύγχρονα μηανήματα. Αλλωστε έδειξαν ότι κατανοούσαν και υιοθετούσαν άμεσα τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής τους. Σχεδόν άμεση ήταν η μετάβαση από τις δαμασκηνές κάννες στις ατσάλινες από συμπιεσμένο χάλυβα. Οι άνθρωποι δεν ήταν κολλημένοι όπως κάποιοι σύγχρονοι θιασώτες του ¨καλού όπλου”.
Η εισαγωγική φωτογραφία του άρθρου είναι του μεγάλου Β25 του Browning. Η απλότητα του μηχανισμού επέτρεψε την μεταφορά της κατασκευής του σε εργοστάσια στην Ιαπωνία και την προσφορά αντιγράφων του Β25 όπως αυτό της φωτογραφίας σε λογικές τιμές, έτσι ώστε η απόκτηση του να είναι προσιτή σε όλους,
Ο ένας μεγάλος εφευρέτης που επιβίωσε κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, συνεχίζοντας την εφευρετική του σταδιοδρομία, ήταν ο Browning. Ισως να ειναι ο μεγαλύτερος εφευρέτης όλων καθώς οι πάμπολλες εφευρέσεις του καλύπτουν όλους τους τύπους όπλων και όχι μόνο τα κυνηγετικά. Ο Browning εφηύρε το πρώτο σύχρονο σουπερποζέ το 1929, υιοθετώντας χωρίς αναστολές τα ελατήρια σπιράλ, την τζαβέτα στο κοντάκι όπλων ύψιστης ποιότητας, στοιχεία που επέτρεψαν σε άλλους κατασκευαστές να προσφέρουν σουπερποζέ σε τιμή προσιτή για την πλειονότητα των αγοραστών. Σχεδόν όλα τα σημερινά σουπερποζέ οφείλουν κάτι στον Browning και χάρη σε αυτά επιβιώνει το δίκαννο ακόμα, κόντρα στην λαίλαπα του αυτογεμούς. Ευτυχώς που ο Browning είχε ένα γιό, τον Βαλ, που δεν ήταν ούτε συντηρητικός ούτε τεμπέλης και τελειοποίησε το σχέδιο του σουπερποζέ Β25 που άφησε ημιτελές ο πατέρας του όταν πέθανε το 1929.