ARMY AND NAVY, ΔΕΝ ΠΑΡΗΓΑΓΕ ΟΠΛΑ

Γκραβούρα του 19ου αιώνα δείχνει την πρόσοψη του καταστήματος Army and Navy CSL

Υποβοηθούμενη από εμπόρους η σκέψη μερικών κυνηγών πάει κάπως έτσι:

“Αν ένας οπλοκατασκευαστής φτιάχνει όπλα όχι μόνο για το στρατό αλλά και για το ναυτικό της βρετανικής αυτοκρατορίας, τότε αυτά θα είναι οπλάρες!”.

Βλέπουν λοιπόν τις λέξεις Army (στρατός) και Navy (ναυτικό) πάνω σε ένα δίκαννο και ξεχνούν να διαβάσουν και να αναρωτηθούν για τα υπόλοιπα γράμματα, το CSL που συχνά ακολουθεί τις λέξεις Army και Navy.

CSL στέκει για Cooperative (συνεργατικά) Stores (καταστήματα) Limited (περιορισμένης ευθύνης). Και τώρα αν τα βάλουμε όλα μαζί η ονομασία αποκαλύπτει ένα συνεργατικό κατάστημα για αξιωματικούς του στρατού και του ναυτικού. Λείπει η αεροπορία διότι όταν ιδρύθηκε η συνεργατική επιχείρηση το 1871 δεν υπήρχαν αεροπλάνα άρα ούτε αεροπορία, αν και δεν θα με ξάφνιαζε αν κάποιος νεομανδαρίνος έλεγε το αντίθετο και γινόταν και πιστευτός.

Army and Navy CSL όπως το πρόλαβα στην δεκαετία του 1970. Μετέπειτα κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε από μοντέρνο κτίριο.

Οσοι περάσατε από το Λονδίνο στις δεκαετίες του 1960 και 1970 και κάνατε τον περίπατο Westminster προς Victoria ή ανάποδα θα είδατε το επιβλητικό κτίριο που είχε αριθμούς 95 μέχρι 115 στην οδό Victoria, αυτήν που περνά από το Αββαείο του Westminster και πάει νότια προς το σταθμό Victoria.

Συνεργατική επιχείρηση σημαίνει ότι όποια κέρδη προκύψουν μοιράζονται κάθε χρόνο στα μέλη, δηλαδή στους εγγεγραμμένους πελάτες της επιχείρησης. Συνήθως τα κέρδη επιστρέφονται με τη μορφή πίστωσης για αγορές. Η σύσταση συνεταιρικών δράσεων για πολίτες και όχι μόνο στρατιωτικούς, ήταν κάτι συνηθισμένο στην Αγγλία του 19ου αιώνα. Στον 20ο αιώνα περιορίστηκε το φαινόμενο αλλά υπήρχε ακόμα. Στη γειτονιά μας στο βόρειο Λονδίνο ένα από τα μεγαλύτερα πολυκαταστήματα ήταν το London Co-op, που ήταν ένα είδος ΙΚΕΑ της εποχής εκείνης. Το Army and Navy CSL λοιπόν ήταν αυτό που ήταν, κατάστημα και όχι κατασκευαστής. Δεν κατασκεύαζε τίποτε αλλά πουλούσε σχεδόν τα πάντα σε αξιωματικούς και τις οικογένειες τους.

Σελίδα από τον κατάλογο της Army and Navy του 1939, δείχνει όπλα με δική της σφραγίδα αλλά και δίκαννο BSA.

Και επειδή το Army and Navy CSL Ιδρύθηκε και λειτούργησε πριν την εποχή της αντιοπλικής παράνοιας πουλούσε και όπλα. Οπλα κυνηγετικά σκοπευτικά και στρατιωτικά. Τα στρατιωτικά ήταν συνήθως πιστόλια τα οποία μερικοι αξιωματική τα αγόραζαν επιπλέον των πιστολιών που τους παρείχε η μονάδα τους.

Μικρού διαμετρήματος λειόκαννα και επώνυμα αεροβόλα στον κατάλογο του 1939.

Τα λειόκαννα που πουλούσε το Army and Navy CSL προέρχονταν από παραγγελίες σε εταιρείες που ασχολούνταν με την κατασκευή όπλων για λογαριασμό άλλων εταιρειών. Αυτά είναι τα λεγόμενα Trade Guns. Η τακτική της ανάθεσης κατασκευής όπλων ήταν γνωστή και απόλυτα νόμιμη και εμπορικά θεμιτή δραστηριότητα. Μερικά τρανταχτά ονόματα ανέθεταν την κατασκευή κάποιων μοντέλων τους σε τρίτους. Το Dominion της Holland and Holland, το Hercules της Churchill, το άριγο μοντέλο Ribless του Alex Martin ήταν Trade Guns που κατασκευάζονταν από άλλους κατασκευστές. Ο Robin Brown, ένας από τους διάσημους αδελφούς Brown Brothers έχει γράψει για την παραγωγή όπλων Churchill και Alex Martin.

Τα λειόκαννα με σφραγίδα Army and Navy CSL που έχω δει είναι συνήθως όπλα μέσης ποιότητας. Αυτό είναι αναμενόμενο αφού κάποιος που θα αποφάσιζε να προμηθευτεί πρωτοκλασάτο χειροποίητο δίκαννο θα επέλεγε να απευθυνθεί στον κατασκευαστή και να πάρει την πλήρη εξυπηρέτηση (μέτρα, ρύθμιση τσοκ και άλλα) που περιλάμβανε η αγορά χειροποίητου.

Ενα μεγάλο μέρος των πωλήσεων του Army and Navy CSL ήταν μέσω καταλόγων με αποστολή στα σημεία διορισμού των αξιωματικών. Η πώληση όπλων ύψιστης ποιότητας δια αλληλογραφίας είναι κάτι που δεν βγάζει νόημα. Ωστόσο αυτό δεν μειώνει τα όπλα της Army and Navy. Η εταιρεία έβαζε το όνομα της μόνο σε όπλα τίμιας κατασκευής, από καλούς κατασκευαστές.

Τα περισσότερα όπλα Army and Navy που έχω δει είναι πλαγιόκαννα με ολόκληρες φωτιές και μέτριας ποιότητας. Τους λείπουν κάποιες λεπτομέρειες που χαρακτηρίζουν τα πρωτοκλασάτα αγγλικά δίκαννα. Για παράδειγμα δεν έχουν κοντάκι που φτάνει μέχρι τα ημισφαίρια των καννών, δεν είναι stocked to the fences, που λένε οι γνώστες. Οι κάννες είναι με σύνδεση χελιδονοουράς αντί για ντεμιμπλόκ, τα ξύλα στα κοντάκια είναι μέτριας καρυδιάς χωρίς εντυπωσιακά νερά. Μερικά Boxlock Που έχω δει έχουν μασσίφ πίρο που μαρτυρά κατασκευή σε βάση Webley and Scott.

Από την άποψη χρηματικής αξίας θα έλεγα ότι είναι κάτω από τα επίπεδα τιμής όπλων που φέρουν το όνομα του κατασκευαστή τους. Αυτή η άποψη στηρίζεται και από την αντιμετώπιση που έχουν οι Βρετανοί έμποροι προς τα όπλα που φέρουν την σφραγίδα Army and Navy. Η κατάσταση αλλάζει στην Ελλάδα όπου από παλιά ίσχυε η άποψη ότι πρόκειται για εταιρεία κατασκευής, ιδέα ενισχυμένη κιόλας λόγω κάποιας φανταστικής διασύνδεσης με τις βρετανικές ένοπλες δυνάμεις.

Και μια διευκρίνιση. Οι βρετανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν μια εμπορική υπηρεσία με το όνομα NAAFI, είναι κάτι αντίστοιχο του αμερικανικού PX (το θυμάστε εκεί κάτω στη Συγγρού;). Μερικοί δείχνουν το NAAFI λέγοντας οτι αυτό ήταν το κέντρο λιανικής πώλησης άρα το Army and Navy έκανε άλλη δουλειά. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τα καταστήματα NAAFI προμήθευαν όλες τις βαθμίδες, όχι μόνο αξιωματικούς, και η έμφαση ήταν και είναι στα αναλώσιμα καθημερινής χρήσης.

Στον ευρύτερο συλλεκτικό κόσμο, τα Army and Navy CSL έχουν μια φήμη που ίσως δεν γνωρίζουν οι έμποροι του δικού μας χώρου. Ηταν από τα πρώτα και σημαντικότερα σημεία πώλησης επίπλων και διακοσμητικών εσωτερικών χώρων του κινήματος Arts and Crafts Movement που αναδύθηκε στην Αγγλία του 1900. Ενα από τα δημοφιλή αντικείμενα ήταν οι πολυθρόνες εκστρατείας Morris. Πρόσφατα έτυχε να βρεθεί μια τέτοια πολυθρόνα, με σφραγίδα Army and Navy CSL στην πλατεία Αβυσσηνίας στο Μοναστηράκι. Πουλήθηκε για 200 Ευρώ (όχι σε μένα). Ο πωλητής σίγουρα δεν ήξερε την αξία της. Αραγε να την ήξερε ο αγοραστής;