Ρωτά ο αναγνώστης Μίλτος Κ. για την επιλογή μεταξύ δύο πλαγιόκαννων, ενός αγγλικού Ivor Roberts διαμετρήματος 16 ή ενός Browning Bss δσσιαμετρήματος 20. Ο Μίλτος παραθέτει τα στοιχεία που βρήκε σφραγισμένα στα όπλα. Τις τεχνικές προδιαγραφές τις συμπλήρωσα εγώ.
Το Ivor Roberts είναι προϊόν βιοτεχνίας του Μπέρμιγχαμ, με σφραγίδες δοκιμής από την Τράπεζα Δοκιμών της ίδιας πόλης. Εχει θαλάμες 70 χιλιοστών, μισές φωτιές τύπου Ανσον Ντήλυ, αυτόματους εξολκείς, δισκάνδαλο, αγγλέ κοντάκι, κοιλη ρίγα, κάννες 71 εκατοστών.Είναι σε καλή κατάσταση, οι κάννες έχουν αυλούς 18,5 χιλιοστά. Τσοκ αγγλικό βελτιωμένο με μισό. Βάρος 2,820
Από παλιό άρθρο του αξέχαστου Γκκαφ Τόμας, ένα Ivor Roberts πριν υποστεί σκλήρυνση και βαφή.
Το Bss είναι 20άρι, θαλάμες 76 χιλιοστών, έχει μάγκνουμ εργοστασιακή δοκιμή, κάννες 66 εκατοστών, κοίλη ρίγα, δισκάνδαλο, αγγλέ κοντάκι, αυτομάτους εξολκείς, συναρμολογημένο στην Κορέα από Ιαπωνικά τμήματα κατασκευασμένα στο εργοστάσιο Miroku. Βάρος 3,080.
Να πούμε και τα χαρακτηριστικα που δεν πρόσεξε ο αναγνώστης.
Το Ivor Roberts χρησιμοποιεί τη βάση της Webley and Scott άρα έχει μασσίφ πίρο καννών. Για το τι σημαίνει μασσίφ πίρος καννών δείτε το σχετικό άρθρο:
https://oplognosia.com/?p=13978
Επίσης έχει μηχανισμό Ανσον-Ντήλυ με ελατήρια V. Δείτε και για αυτό το σχετικό άρθρο:
https://oplognosia.com/?p=14029
Το κοντάκι του Roberts συγκρατείται με δύο εγκάρσιες βίδες στη λαβή, κάτι που σημαίνει ότι για να αποσυναρμολογηθεί το όπλο και να καθαριστεί και να λιπανθεί ο μηχανισμός θέλει μάστορα, ή ειδικά κατσαβίδια και εκπαίδευση στην αποσυναρμολόγηση αγγλικών όπλων. Ωστόσο το Roberts έχει βιδωτό κάτω καπάκι και αυτό κάπως σώζει την κατάσταση αφού βγαίνει εύκολα με μια βίδα και επιτρέπει μερικό έλεγχο του μηχανισμού και κάποια υποτυπώδη λίπανση.
Το Roberts έχει κάννες συγκολλημένες με τη μέθοδο της χελιδονοουράς, Piani Fissi κατά την ιταλική ορολογία. Αυτή η μέθοδος ήταν η επιλογή των κατασκευαστών του Μπερμιγχαμ, όπως Greener, Powell, Scott, ενώ χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα από την Westley RIchards. Είναι κάπως παράδοξο ότι το ανταγωνστικό δίκαννο, το BSS που κατασκευάζεται στην Απω Ανατολή έχει το σύστημα σύνδεσης καννών Ντεμιμπλόκ που οι Αγγλοι θεωρούν το κορυφαίο για τα πλαγιόκαννα! Επιπλέον υπάρχει ένα θέμα που δημιουργεί υποψίες: η ύπαρξη θαλαμών 70 χιλιοστών σε αγγλικό 16άρι της δεκαετίας του 1950. Ισως οι θαλάμες να έχουν υποστεί επιμήκυνση. Χρειάζεται μελέτη των σφραγίδων καθώς και των καννών για να αποσαφηνιστεί αυτό το θέμα.
Εκτός από τις κάννες ντεμιμπλόκ το BSS έχει κάποια κρυφά ατού που δεν είναι ευρέως γνωστά και ελάχιστοι Αμερικανοί αρθρογράφοι τα έχουν αναφέρει.
Browning BSS μοιάζει σαν να έχει μηχανισμό Ανσον-Ντήλυ αλλά κρύβει εκπλήξεις.
Πρώτο σημείο είναι ότι εξωτερικά το BSS έχει τους τρεις άξονες στη βάση που το κάνουν να φαίνεται σαν όπλο με μισές φωτιές τύπου Ανσον-Ντήλυ. Δεν είναι! Το BSS έχει εξελιγμένο, στην δική μου εκτίμηση, σύστημα με ελατήρια ελικοειδή στις σφύρες και όχι V. Κάτι που σημαίνει ότι αν σπάσουν τα ελατήρια το όπλο θα συνεχίσει να δουλεύει και όταν το αντιληφθεί ο κάτοχος και θελήσει να αλλάξει ελατήριο αυτό μπορεί να κατασκευαστεί στην Ελλάδα από έναν από τους πολλούς ελατηριάδες για ελάχιστα χρήματα. Αν σπάσει το V του Roberts μιλάμε για εκατοντάδες Ευρώ για κατασκευή νέου ελατηρίου V.
Με τους αριθμούς 82674 τα ελατήρια σπιράλ της σφύρας, 82678 οι οδηγοί των ελατηρίων, 82642 οι σφύρες, δείτε επίσης και τα σπιράλ ελατήρια στους εξολκείς.
Η αντιπαράθεση ελατηρίων σπιράλ εναντίον V εκτείνεται και στους εξολκείς. Το BSS έχει σπιράλ, το Roberts V.
Το κοντάκι του BSS συνδέεται στη βάση με τζαβέτα. Είναι απλή υπόθεση να αφαιρεθεί το πέλμα, το κρατάνε δύο ξυλόβιδες, και με ένα κλειδί καρυδάκι 13άρι να αφαιρεθεί η τζαβέτα και να αποκαλύψει τον μηχανισμό. Με τον μηχανισμό πλήρωσ ορατό και προσβάσιμο μπορεί να γίνει έλεγχος λειτουργείας, απολίπανση με ένα απλό βούτηγμα σε καθαρή βενζίνη, και λίπανση με έναν ψεκασμό.
Το σύστημα της τζαβέτας παρέχει και ένα ακόμη πλεονέκτημα: κρατά σταθερές σχέσεις μεταξύ των σχαστηριών και των σφυρών. Σε ένα όπλο με εγκάρσιες βίδες στη λαβή, το σφίξιμο μπορεί να αλλάξει τη σχέση μεταξύ σχαστηρίας και σφύρας με επιπτώσεις στην ασφάλεια του όπλου, πχ να ελαφρύνει υπερβολικά τη σκανδάλη ή να την βαρύνει. Σε ένα όπλο με τζαβέτα δεν υπάρχει κίνδυνος αλλαγής της σχέσης σχαστηρίας και σφύρας.
Μεταλλουργικά το BSS υπερέχει. Η βάση των BSS κατασκευαζόταν από πιστοποιημένο κράμα ατσαλιού με προσμίξεις χρωμίου και μολυβδενίου. Το Roberts, όπως τα περισσότερα αγγλικά δίκαννα έχει βάση από απλό ανθρακούχο ατσάλι και επιφανειακή σκλήρυνση μέσω ενανθράκωσης.
Εκεί που το Roberts κερδίζει αμαχητί είναι στην αισθητική. Οι βάσεις των πλαγιόκαννων Roberts ακολουθούν στενά το πρότυπο Westley Richards με κυρτωμένα πλαϊνά στη βάση και σφαιρικά fences. Το BSS είναι κάπως ατσούμπαλο στην όψη με τετραγωνισμένη βάση, περίεργο τελείωμα βάσης εκεί που συναντά το κοντάκι και στο κοντάκι έχει πανέλα λες και περίμενε να του φορέσουν ολόκληρες φωτιές, ένα κοινό χαρακτηριστικό όπλων με μισές φωτιές.
Σε αντιστάθμισμα στην αισθητικη το BSS προσφέρει αποδεδειγμένη αντοχή. Κάποιοι οπλουργοί στην Αμερική έχουν εφοδιάσει το BSS διαμετρήματος 20 με νέες κάννες σε ραβδωτά διαμετρήματα, με πιο δημοφιλές το 0,30-30. Πρόκειται για διαμέτρημα μέτριας έντασης συγκρινόμενο με άλλα ραβδωτά, αλλά παράγει τριπλάσιες πιέσεις από ένα μάγκνουμ φυσίγγι λειόκαννου.
Και φτάνουμε στο τελευταίο σημέιο, τα ανταλλακτικά. Η Browning στην ιστοσελίδα της αναφέρει δύο καταστήματα στις ΗΠΑ που πωλούν ανταλλακτικά για παλιά μοντέλα, ανάμεσα τους και το BSS. Για παλιά αγγλικά όπλα των οποίων οι κατασκευαστές έχουν κλείσει δεν υπάρχει ανάλογη επιλογή. Οτι χαλάσει επισκευάζεται με κατασκευή νέου ανταλλακτικού, ή στην καλύτερη περίπτωση με εφαρμογή ακατέργαστου σφυρήλατου αν αυτό βρεθεί.
Αυτά είναι τα τεχνικά στοιχεία που χρειάζεται ένας υποψήφιος αγοραστής για να έχει γνώση των πιθανών επιπτώσεων της επιλογής του. Για να δούμε τι θα αποφασίσει ο Μίλτος. Η ιδανική περίπτωση θα ήταν μια σύνθεση των δύο όπου έναν πλαγιόκαννο θα είχε την εξωτερική εμφάνιση του Roberts και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του BSS.